De Franse Revolutie van 1789 is wellicht de meest bepalende gebeurtenis in de Franse geschiedenis. Niet alleen dat: veel van de uitkomsten van de Revolutie veranderden politieke en sociale systemen wereldwijd. Ze begon uit diepe onvrede, voortkomend uit economische en politieke machteloosheid. In dit artikel bespreken we hoe de Franse Revolutie ons vandaag de dag nog steeds beïnvloedt.
Tijdlijn Franse Revolutie: Van Bastille tot Napoleon
Wat is de Franse Revolutie? Een volksopstand tegen monarchie, ongelijkheid en absolute macht. De Franse Revolutie van 1789 ontstond door een combinatie van factoren. Sinds het begin van de 18e eeuw had de koninklijke familie buitensporig veel uitgegeven – aan oorlogen, luxe en corruptie – en daarmee het land financieel uitgeput. Het overgrote deel van de Franse bevolking raakte daardoor ontevreden over het economische en politieke systeem.
Koning Lodewijk XVI was de regerende monarch tijdens de revolutie. Hij besteeg de troon op 10 mei 1774, na het overlijden van zijn grootvader.
Hij stond bekend als zwak en besluiteloos, maar had grootse plannen – die bij veel burgers juist kwaad bloed zetten. We beginnen onze tijdlijn bij zijn troonsbestijging, omdat dit moment waarschijnlijk een belangrijke rol speelde in het ontstaan van revolutionaire gevoelens.
Een Franse Revolutie tijdlijn helpt je om overzicht te krijgen in de complexe opeenvolging van gebeurtenissen:
1774
De dauphin wordt koning
Hij erft een lege schatkist en bergen schulden
1775
Voedselschaarste door slecht weer en mislukte oogsten
De burgers komen in opstand
1776
De koning steunt de Amerikaanse Revolutie
Zijn minister van Financiën, Jacques Necker, maakt enorme schulden om de oorlogsinspanning te bekostigen
1781
Necker publiceert de koninklijke boekhouding
Burgers denken dat de monarchie rijk is
1789
De koning ontslaat Necker en probeert nieuwe belastingwetten door te drukken
Burgers verzetten zich tegen de extra belastingen
1789
Burgers bestormen de Bastille
Dit markeert het officiële begin van de Franse Revolutie
1792
De Nationale Conventie wordt gevormd
Robespierre wordt verkozen als afgevaardigde
Januari 1793
Koning Lodewijk XVI wordt wegens verraad geëxecuteerd
Op bevel van de Nationale Conventie
April 1793
Het Comité voor Openbare Veiligheid wordt opgericht
Verordent arrestaties van vermeende tegenstanders van de Revolutie
September 1793
Het Comité verklaart Frankrijk “Revolutionair tot er vrede is”
Noodtoestand wordt uitgeroepen, geweld wordt aangemoedigd
1799
Napoleon grijpt de macht
Zijn machtsovername markeert het einde van de Revolutie
Wanneer eindigde de Franse Revolutie? In 1799, toen Napoleon de macht greep met een staatsgreep. Koning Lodewijk XVI zou de laatste absolute monarch van Frankrijk zijn. Later, lang na de Revolutie, werd opnieuw een Bourbon-koning aangesteld, maar alleen als constitutioneel monarch met beperkte macht.
Franse Revolutie Samenvatting: Alles Wat Je Moet Weten in Eén Overzicht
Wanneer begon de Franse Revolutie precies? In 1789 barstte het politieke conflict los in Parijs. De feiten hierboven tonen de meest ingrijpende gebeurtenissen van de Revolutie. Nu onderzoeken we de spanningen en onderstromen die zich minder goed in een tijdlijn laten vatten. De tijdlijn Franse Revolutie laat zien hoe Frankrijk zich razendsnel van koninkrijk naar republiek ontwikkelde.
Het einde van het Ancien Régime
De aristocratie raakte pas boos toen de koning hen wilde belasten om de staatsschuld af te lossen. Daarmee kwamen ze tot een besef dat de rest van de bevolking allang had bereikt: het land werd op oneerlijke wijze bestuurd.
Rijke landeigenaren droegen nauwelijks iets bij aan de staat, en de Kerk – oftewel de geestelijkheid – nog minder. Het was wettelijk verboden om deze groepen te belasten.
De Derde Stand, bestaande uit iedereen van handelaren tot boeren, werd ondertussen steeds armer en zwaarder belast. Jaren van mislukte oogsten dreven de voedselprijzen omhoog. Een van Lodewijk XVI’s voorstellen, het verhogen van de graanprijzen, leidde tot bijzonder veel woede.
Van april tot mei 1775 braken er rellen uit toen brood onbetaalbaar werd.
De bevoorrechte klassen – de geestelijkheid en de adel – hadden weinig reden om iets aan het systeem te veranderen. Zij profiteerden volop van de bestaande verhoudingen en vonden bovendien genoeg kansen om via corruptie en hebzuchtige praktijken hun eigen rijkdom verder uit te breiden.
Maar deze groepen vormden een minderheid. In het Frankrijk van vóór de revolutie bestond de Derde Stand uit het overgrote deel van de bevolking. Het was deze groep die vastbesloten was om een einde te maken aan het Ancien Régime.
De sociale en politieke structuren van Frankrijk bestonden van ca. 1400 tot aan de Franse Revolutie
De nadruk op sociale status dreef de roep om politieke hervorming en zette het toneel voor revolutie. Na de afwijzing van het verzoek van de Derde Stand om stemrecht, vormden zij de Nationale Vergadering.
Wil je meer begrijpen van de Franse Revolutie en haar oorzaken? Met Franse lessen via Superprof leer je de taal én de geschiedenis beter kennen.
De oprichting van de Nationale Vergadering
De oprichting van de Nationale Vergadering was de eerste grote stap richting revolutie. Op het moment dat de leden de Eed op de Kaatsbaan aflegden, werd de revolutie onvermijdelijk. In die eed beloofden ze niet uiteen te gaan voordat Frankrijk een nieuwe grondwet had.
Deze belofte kreeg zijn naam omdat de koning de vergaderzaal had afgesloten. De groep kwam bijeen op een kaatsbaan bij het Paleis van Versailles.
Maximilien Robespierre werd een centrale figuur in de Revolutie, vooral tijdens de periode die bekendstaat als de Terreur. Hij stond aan het hoofd van het tribunaal dat opdracht gaf tot de executie van Marie Antoinette, de weduwe van de koning, en eerder die van haar man. Ook leidde hij de vervolging van de geestelijkheid: onder zijn leiding gingen duizenden nonnen, priesters en monniken naar de guillotine.
Het reguleren van economische activiteiten
Overal in Frankrijk werd macht misbruikt. Hoewel Parijs officieel het machtscentrum was, had het nauwelijks controle over wat landeigenaren elders in het land deden.
Deze elite vergrootte hun rijkdom door extra toeslagen en heffingen op te leggen. Wilde een gewone burger bijvoorbeeld over hun grondgebied reizen of gebruikmaken van hun bossen, dan moest daar een vergoeding voor worden betaald.
Om de staatskas te vullen huurde de koning regionale belastinginners in.
Zij zouden bepalen wat er belast moest worden, de heffingen innen en het geld naar Parijs sturen. Maar door gebrekkig toezicht en een grote tolerantie voor corruptie konden ze zich veel geld toe-eigenen. Zo werkte het:
- Parijs gaf opdracht hoeveel belasting er moest worden geïnd
- De inners gingen op pad en verzamelden ten minste dat bedrag
- Het exacte bedrag werd naar Parijs gestuurd
- Alles wat ze méér hadden geïnd, mochten ze zelf houden
Gezien de schuldenlast van gewone mensen leidde dit strafsysteem tot groeiende woede. Buiten de steden nam het verzet toe. Boeren verbraken hun contracten en vernielden het eigendom van hun landeigenaren.
Een nieuwe overheid opbouwen
De Franse Revolutie viel samen met het denken van de Verlichting. Ideeën van denkers als Voltaire en Montesquieu wezen de weg naar een rechtvaardiger vorm van bestuur. De eerste stap naar meer gelijkheid was het afschaffen van het standenstelsel.
De tweede stap was het terugdringen van de rol van religie in staatszaken. Eeuwenlang had de katholieke kerk de monarchie geadviseerd en daarvan geprofiteerd. Ze vergaarde rijkdom via tienden, uitgestrekte landgoederen en financiële steun van de koning.
Door kerkelijk bezit te nationaliseren, kreeg de schatkist weer ademruimte.
Niet alleen redde dit de Franse economie, het gaf burgers ook de kans om grond te kopen of hun bezit uit te breiden. Omdat gewone mensen nu schulden mochten maken, investeerden velen in land.
Om te waarborgen dat het land nooit meer zou terugkeren naar het feodalisme, stelde de nieuwe overheid de Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger op.
Dit document stelt dat alle Franse burgers gelijke rechten hebben, ongeacht sociale klasse. Het garandeert ook het recht op vrije meningsuiting.
Deze verklaring is een van de meest invloedrijke uitkomsten van de Franse Revolutie. Ze legde niet alleen de basis voor de nieuwe Franse staat, maar beïnvloedde ook grondwetten over de hele wereld.
Samenvatting Franse Revolutie: Wat Zijn De Gevolgen?
“Liberté, égalité, fraternité” – vrijheid, gelijkheid, broederschap
Maximilien Robespierre
Een Franse Revolutie samenvatting geeft je snel inzicht in de oorzaken, hoogtepunten en gevolgen van deze ingrijpende periode. De Franse Revolutie hervormde het politieke en sociale landschap van het land. Daarnaast had ze invloed op politieke theorieën en regeringsvormen over de hele wereld.
De strijd om een nieuwe natie te vormen uit een corrupt en onderdrukkend systeem mondde uit in een periode van Terreur die duizenden levens eiste.
Vandaag de dag zijn de sporen van de Revolutie overal in Frankrijk zichtbaar. Ze zijn verweven met het dagelijkse leven. Het begin Franse Revolutie wordt vaak gemarkeerd door de bestorming van de Bastille op 14 juli 1789. De nationale feestdag op 14 juli, le Quatorze Juillet, herdenkt de bestorming van de Bastille. Vergeet ook zeker niet de rol die Marie Antoinette had in deze periode.
Veel overheidsstructuren die toen werden ingevoerd, bestaan nog steeds. En natuurlijk leeft ook de Franse leus voort, uitgesproken door een van de beruchtste figuren uit de Revolutie.
Moderne Fransen zijn politiek betrokken. Van straatprotesten tot het uitbrengen van een stem: ze behoren tot de meest civiel actieve bevolkingen ter wereld. Minder doen zou voelen als verraad aan hun voorouders.
Ook buiten Frankrijk leeft het gedachtegoed voort. Overal ter wereld volgen landen nog steeds het revolutionaire regeringsmodel dat toen werd ingevoerd. Denk aan tweekamerstelsels, open verkiezingen en referenda.
De strijd voor gelijkheid is een ander blijvend gevolg van de Revolutie. In Frankrijk – en ver daarbuiten – blijven burgers dat ideaal nastreven. Boeken en films over de Revolutie laten zien hoe zwaar die strijd werkelijk was. Een goede samenvatting Franse Revolutie is ideaal voor toetsen of om de grote lijn snel te begrijpen.
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
