Vaak heerst de misvatting dat Spaans en Catalaans in wezen hetzelfde zijn, of zelfs dat Catalaans een regionaal dialect van het Spaans is. Maar het zijn in feite twee heel verschillende talen, elk met een rijke culturele erfenis en geschiedenis.
In beide talen zijn er zelfs invloedrijke figuren geweest. Sommigen hebben interessante citaten in het Spaans opgeleverd, terwijl anderen hebben bijgedragen aan de wereld van de Catalaanse kunst en architectuur.
De Catalaanse taal op zich wordt geassocieerd met het noordoosten van Spanje en het gebied Catalonië. De geschiedenis van de Spaanse taal laat zien dat ze vooral geassocieerd wordt met Midden- en Zuid-Spanje, zoals de steden Madrid, Sevilla en Granada.
Beide hebben wel dezelfde oorsprong, dus je zult wel enige overeenkomsten in de woordenschat zien. Veel mensen zeggen echter dat het Catalaans meer op het Portugees of Italiaans lijkt dan op het Spaans.
Als je uitzoekt welke van de twee je als tweede taal wilt leren, dan moet je beslissen waar je de taal voor nodig hebt, en met welke mensen je hoofdzakelijk zult spreken.
Dezelfde Oorsprong voor het Spaans en het Catalaans
Een inleiding in de Spaanse taal zal je vertellen dat het Spaans, samen met het Catalaans, een Romaanse taal is. Ze stammen allebei af van het volkse Latijn, dat de Romeinen bij hun invasie in de 3 eeuw v.Chr. meebrachten naar het Iberisch schiereiland.
Tegen de 9e eeuw na Christus waren beide talen zich apart gaan ontwikkelen op verschillende manieren en verschillende plaatsen.
Het Spaans ontwikkelde zich als Castiliaans in Midden- en Noord-Spanje, waarbij de variant die in de jaren 1200 in de stad Toledo gesproken werd, de basis werd voor wat we nu kennen.
Het Catalaans ontwikkelde zich in dezelfde tijd, maar dan aan weerszijden van de oostelijke Pyreneeën, in het noordoosten van Spanje.
Beide talen verspreidden zich verder naarmate de streken waar ze gesproken werden zich verder uitbreidden. Het Catalaans bereikte Valencia (waar het Valenciaans genoemd werd), en het Castiliaans Spaans breidde zich verder uit naar het zuiden en het oosten.
Leer gerust alles over de verschillen tussen Spaans en Catalaans via Spaanse les met een privéleraar via Superprof!
Het cruciale punt voor de opkomst van het Castiliaans en de ondergang van het Catalaans was de vereniging van de koninkrijken van Castilië en Aragon in 1479. Hierdoor kreeg het Castiliaans Spaans meer prestige, en kreeg het een belangrijkere rol dan het Catalaans.
De opkomst ervan viel samen met de Spaanse ontdekkingsreizen naar de nieuwe wereld, die het Castiliaans Spaans tot ver over de grenzen voerden.
Binnen een paar honderd jaar begon het de Catalaanse literatuur te beïnvloeden, en de meeste schrijvers en handelaars waren tweetalig geworden.
Waar Wordt Catalaans Gesproken en Waar Spaans?
De geografische spreiding van het Catalaans en het Spaans verschillen enorm. Omdat Spaans de taal van de Spaanse kroon was in de 16e en 17e eeuw, profiteerde het van de mondiale expansie van het Spaanse imperium.
Tegenwoordig wordt het als officiële taal gesproken in twintig verschillende landen op drie continenten:
- Spanje
- Argentinië
- Columbia
- Chili
- Peru
- Mexico
- Costa Rica
- En nog veel meer
Het Catalaans is een van de vier verschillende co-officiële Talen van Spanje (naast het Baskisch, Galicisch en Occitaans) en profiteerde daarom niet op dezelfde manier van de expansie van het Spaanse rijk.
Het wordt als officiële taal gesproken in Andorra, en ook in drie gemeenschappen van Spanje; de Balearen, Catalonië, en de Valenciaanse Gemeenschap.
Dit betekent dat over het algemeen in heel Spanje Spaans gesproken wordt, maar dat het Catalaans alleen in bepaalde delen gesproken wordt. In de gebieden waar Catalaans gesproken wordt, zul je echter merken dat het veel meer voorkomt dan het Spaans.
Zo is het in Barcelona vaak de voertaal tussen vrienden en familie, wat betekent dat je het zowel op straat als in cafés en restaurants zult horen spreken.
Als je liever Spaans leert en je Barcelona wilt bezoeken of er gaat wonen, maak je dan geen zorgen. Catalaans is de voorkeurstaal voor alle regionale kwesties.
In een internationaal zo belangrijke stad als Barcelona, waar veel bedrijven en evenementen zich tot ver buiten de regio uitstrekken, is Spaans echter overal te vinden.
Sterker nog, de meeste mensen in Catalaanse gebieden spreken ook Spaans. Alleen in de meer afgelegen en kleinere steden en dorpjes is dat misschien niet het geval.
Catalonië en Spanje: Een Conflict van Culturen?
De taal en cultuur van Catalonië onderscheiden zich sterk van die van andere delen van Spanje, in die mate zelfs dat er in delen van de semi-autonome provincie een sterk onafhankelijkheidsgevoel heerst.
Cataloniërs worden gezien als hardwerkende mensen met een sterk zakelijk inzicht, maar die misschien minder uitbundig en extravert zijn als mensen uit andere delen van Spanje.
Het is ook een streek die erg trots is op zijn gastronomie. Spanje wordt op culinair gebied erg hoog gewaardeerd vanwege gerechten als paella en tapas.
Doe veel meer kennis op. Neem Spaanse les met een privéleraar via Superprof. De leraren op Superprof helpen je graag!
Maar Catalonië is erg trots op de streekgerechten, die door de nabijheid van de zee, en de invloed van het naburige Frankrijk, sterk verschillen van die in Madrid. Enkele Catalaanse lievelingsgerechten zijn:
- Butifarra (een kaneelworst van varkensvlees);
- Fideuas (noedels);
- Calçots (lente-uitjes);
- Pa amb tomaquet (geroosterd brood met tomaat, olijfolie en zout).
Bovendien viert Catalonië bepaalde feestdagen en festivals die elders in Spanje niet gevierd worden. Deze zijn onder meer Sant Joan (24 juli), La Diada (11 september), Sant Esteban (26 december).
Zoals je dus waarschijnlijk kunt zien, worden de taal en de cultuur in Catalonië vaak met grote trots gevierd.
Sommige nationalisten kiezen ervoor om alleen Catalaans te spreken, deels om de onafhankelijkheidsbeweging vooruit te helpen. Het is echter ook een reactie op de onderdrukking die het Catalaans op verschillende momenten in de geschiedenis heeft ondergaan.
Geen enkele wordt zo levendig herinnerd als de dictatuur van Francisco Franco, die met zijn Spaanse regering het gebruik van het Catalaans in scholen en openbare gebouwen verbood. Dit was één van de pogingen om de dominantie van het Spaans over alle regionale talen in Spanje te bevorderen.
Als gevolg hiervan moest FC Barcelona zijn naam veranderen van het Catalaans in het Spaans. Bovendien werd het Joan Manuel Serrat verboden om een lied in het Catalaans te zingen op het Eurovisie Songfestival van 1968.
Wil je kijken of privéles Spaans iets voor jou is? Klik hier voor Spaans leren Groningen via Superprof. De privéleraren op Superprof helpen je graag met het leren van Spaans!
Toen Spanje na Franco's dood in 1975 weer een democratie werd, kregen scholen in Catalonië weer het recht om in het Catalaans les te geven.
De Generalitat de Catalunya (de Catalaanse regering) werd in ere hersteld en haar autonome bevoegdheden werden in de Spaanse grondwet van 1978 teruggegeven.
De voornaamste verschillen in cultuur tussen Catalonië en andere delen van Spanje worden verbeeld in deze Romaanse taal. Het wordt gebruikt als een middel om de Catalaanse cultuur te promoten, en als een methode om de geschiedenis van de streek te herinneren.
Toch zijn op dezelfde manier het Spaans en de cultuur van Spanje op meer manieren met elkaar verbonden dan we waarschijnlijk beseffen, en draagt dit bij tot de identiteit in andere delen van Spanje.
De Verschillen Tussen Spaans en Catalaans
De Grammatica
Deze twee talen hebben allebei hun eigen individuele kenmerken:
- Een andere grammatica (het Catalaans heeft zijn eigen grammaticaboeken, dankzij de oprichting van het Institut d'Estudis Catlans in 1907);
- Een andere manier van spellen van soortgelijke woorden (raam is finestra in het Catalaans en ventana in het Spaans), evenals het gebruik van de dubbele 's' of de 'ç' in het Catalaans;
- Een specifieke intonatie: in het Spaans gaan de accenten allemaal in dezelfde richting, terwijl er in het Catalaans graaf accenten (zoals À) en kuut accenten (zoals É) zijn;
- Het Spaans heeft vijf klinkerklanken, terwijl het Catalaans er acht heeft. Bovendien kunnen ze open, gesloten, of neutraal zijn, naargelang ze beklemd, onbeklemtoond, of neutraal zijn;
- Een mannelijke klinker in het Spaans die in het Catalaans afwezig is (caballo/cabal);
- Spaans is in geschreven vorm volledig fonetisch, wat betekent dat elke letter een klank heeft als hij gelezen wordt;
- Het Catalaans gebruikt stemhebbende en stemloze klinkers, en het deelt de Portugese L. Bij het Spaans is dat niet het geval.
Een Grondige Kijk op Uitspraak
Onthoud dat er over de hele wereld verschillende Spaanse accenten bestaan, dus de uitspraak ervan kan van plaats tot plaats iets verschillen. Maar in het algemeen onderscheidt het Spaans zich door de zinsbouw, en het veelvuldig gebruik van de aanvoegende wijs.
Natuurlijk draagt ook de woordenschat bij tot het ontstaan van grote verschillen met andere talen, ook al lijken veel woorden op elkaar.
Bijvoorbeeld, banda (bende), momento (moment), problema (probleem). Er zijn echter ook veel woorden die niet met het Nederlands overeenkomen en ook niet dezelfde oorsprong hebben (zoals mesa voor tafel). In het Spaans wordt la jota (j) anders uitgesproken, net als de letter 'c'.
Het Catalaans vertoont niet zoveel overeenkomsten met het Nederlands als het Spaans, en nog minder als het om zinnen gaat. Bijvoorbeeld, in het Catalaans betekent 'tens nens?' 'Heb je kinderen?'.
We hebben hier nu niet de tijd voor een uitgebreide cursus over de Catalaanse taal, maar je kunt wel een beetje de verwantschap van sommige getallen zien: nul voor nul, un voor één, sis voor zes.
In het Catalaans worden alle letters uitgesproken, vooral twee aan elkaar geplakte klinkers (een tweeklank) zoals in de zin a raveure (vaarwel).
Leer alles over de uitspraak van Spaans en Catalaans via Spaanse les met een privéleraar. Via Superprof is dat mogelijk!
Het Toonaccent in het Spaans en Catalaans
De twee talen hebben wat men noemt het toon- of hoogteaccent, dat in het Nederlands niet bestaat. Er bestaan verschillende regels voor de juiste uitspraak.
Zoals je weet, is er soms een geschreven accent dat een klemtoon aangeeft, en soms moet je de op één na laatste lettergreep accentueren; dit bestaat zowel in het Spaans als in het Catalaans.
In het Spaans ligt de klemtoon op de op één na laatste lettergreep van een woord dat eindigt op een klinker of op de medeklinkers 'n' en 's', of op de laatste lettergreep als het woord op andere medeklinkers eindigt.
In het Catalaans krijgt elk woord met meer dan één lettergreep dat befaamde toonaccent. De op twee na laatste lettergreep kan ook geaccentueerd worden in het geval van proparoxytonen. Dit is één van de eigenaardigheden van Spaanse accenten.
Wat zijn de Overeenkomsten Tussen Catalaans en Spaans?
Net zoals Spaans en Portugees overeenkomsten en verschillen vertonen, is dat ook het geval met Catalaans en Spaans. En voor alle verschillen die we hier vermeld hebben, hebben ze ook wel enkele overeenkomsten.
Dit is hoofdzakelijk te danken aan hun gedeelde oorsprong als Romaanse talen. Vooral wat de grammatica betreft kunnen we bepaalde overeenkomsten zien:
- Twee geslachten voor zelfstandige naamwoorden (mannelijk en vrouwelijk);
- Enkelvouds- en meervoudsvormen voor zelfstandige naamwoorden;
- Sterke verbuiging, wat betekent dat het werkwoord verandert naar gelang de tijd, persoon, getal, geslacht enz.;
- De uitspraak van de letter 'v' wordt in beide talen uitgesproken als een 'b';
- Sommige werkwoorden lijken erg op elkaar, zoals de belangrijke werkwoorden ser/estar in het Spaans, die in het Catalaans vertaald worden met ésser/estar.
Naar schatting is er een lexicale overeenkomst van 85% tussen de twee talen, wat betekent dat veel woordenschat door beide gedeeld wordt.
Als je dit leest en nadenkt over welke je zou moeten leren, of misschien overweegt om beide tegelijk te leren, moet je jezelf de vraag stellen waar je de taal voor gaat gebruiken.
Ga je naar Catalonië, dan is Catalaans wellicht handiger, maar ook dan is het erg nuttig om beginners-Spaans te leren, want er kunnen zich toch situaties voordoen waarin die taal nodig is, zelfs al breng je misschien de meeste tijd door met mensen die Catalaans spreken.
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
