"Geschiedenis is het geheugen van staten." - Henry Kissinger
Het leren spreken van een vreemde taal wordt vaak beschouwd als een essentiële stap voor veel verschillende carrières. Mensen leren echter zelden de geschiedenis van de taal die ze leren spreken.
Het Catalaans wordt gesproken door 10 miljoen mensen in Spanje, Frankrijk en Sardinië, waarvan er 6,3 miljoen in Spanje wonen.
Hoewel veel mensen ten onrechte denken dat het een dialect van het Spaans is, is het Catalaans een taal op zich, dus laten we eens meer leren over de geschiedenis van de Catalaanse taal.
De oorsprong van het Catalaans
De geschiedenis van het Catalaans begint in de klassieke oudheid. Tijdens het neolithicum vestigden de Iberiërs zich in West-Europa. Sommige historici geloven dat zij zich vestigden in de buurt van de Ebro in Catalonië (plaatselijk bekend als Catalunya). Dit stond bekend als de Iberus en men denkt dat dit de reden was dat de volkeren Iberisch werden genoemd.
Tijdens de Romeinse Republiek (3e eeuw v.Chr.) noemden de Romeinen het Iberische schiereiland Hispania. De Romeinse verovering van Spanje begon in 218 v.Chr. met de tweede Punische oorlog tegen de Carthagers. De Romeinse troepen namen Emporion (Empuries) in en begonnen hun verovering van Hispania vanuit Tarragona.
In deze periode verschilde het Latijn dat aan de kust werd gesproken van dat op de rest van het schiereiland. Dit 'kustlatijn' zou de basis leggen voor de taalkundige evoluties die zouden leiden tot de Catalaanse taal.
De Gotische en Frankische Invloed
Het Romeinse Rijk viel in 476 n.Chr. en Hispania werd een gemakkelijke prooi voor een Germaanse invasie. De Vandalen vielen in 409 binnen, gevolgd door de Alanen en de Suebi.
In 414 sloten de Visigoten een verbond met Rome en namen Barcelona in als hoofdstad van hun nieuwe koninkrijk. Binnen enkele tientallen jaren heersten de Visigoten over het hele Iberische schiereiland en het zuidwesten van Frankrijk, van Gibraltar tot het zuiden van de Loire.
Wist je dat de naam Catalonië afkomstig is van de naam die de Visigoten aan de regio gaven: Gotholonia, het "Land van de Goten"?
Zij profiteerden van de val van het Romeinse Rijk en bezetten het huidige Spanje tot het einde van de 5e eeuw. Zij hebben echter nooit echt hun taal aan de regio opgedrongen. In plaats daarvan namen zij de taal over die destijds al in de regio werd gesproken, een versie van het Latijn die in de loop der eeuwen was geëvolueerd.
Er ontstonden verschillende versies van het Latijn. De Visigoten vermengden zich in de bevolking door huwelijken met de plaatselijke bevolking en lieten gaandeweg hun moedertaal achter.
In de 7e eeuw waren Gotisch en Latijn dode talen wat ruimte gaf voor de Romaanse talen. Het Vulgair Latijn, het Gotisch en het Frankisch hebben een grote invloed uitgeoefend op het Catalaans en het Spaans.
Volg je cursus Spaans online gerust via Superprof. Onze leraren helpen je graag!
De Moorse invloed op het Catalaans
De Moren arriveerden in Gibraltar in 711 en profiteerden van de val van de Visigoten. Catalonië werd het jaar daarop veroverd, het Koninkrijk Valencia in 714, en Barcelona in 717. Het Arabisch werd tot in de Middeleeuwen de officiële taal op het gehele Iberische schiereiland.
Castiliaans, Catalaans en Aragonees, Romaanse talen, werden sterk beïnvloed door het Arabisch. Het Catalaans werd minder beïnvloed door het Arabisch dan het Castiliaans, omdat een deel van de christelijke bevolking de door de Arabieren bezette gebieden ontvluchtte.
Vandaag de dag zijn er honderden woorden die uit het Arabisch komen, zoals "arròs" (rijst), "sucre" (suiker), matalàs (matras), en "guitarra" (gitaar).
De Franken versloegen de Moren in Poitiers in 732, wat leidde tot invallen ten zuiden van de Pyreneeën. Pepijn de Korte (715-768) bevrijdde Narbonne en veroverde Septimania (nu Languedoc-Rousillon).
Karel de Grote (742-814) veroverde Girona van de Arabieren in 785, Barcelona in 801, en heel oud Catalonië van de Pyreneeën tot aan de rivier de Llobregat. Catalonië onder Karel de Grote maakte deel uit van het Karolingische Rijk.
Zoek je naar priveles Spaans aan huis? Volg je lessen gerust via Superprof. Onze leraren staan voor je klaar!
De geboorte van de Catalaanse taal
Tijdens de islamitische bezetting begonnen de Europese talen zich te standaardiseren. Dit gold vooral voor het Castiliaans, de langues d'oïl in Noord-Frankrijk, en de langues d'oc in Zuid-Frankrijk.
Tijdens de Middeleeuwen maakte het Catalaans deel uit van de langues d'oc. Het Catalaans ontstond rond het einde van de 7e eeuw en het begin van de 8e eeuw. In die tijd waren het Catalaans en het Occitaans dezelfde talen.
Het Catalaans scheidde zich rond het begin van de 9e eeuw af van het Occitaans, maar werd alleen gesproken en had geen geschreven vorm. Na de dood van Karel de Grote in 823 werden de Catalaanse steden bij Frankrijk gevoegd als onderdeel van het gebied Francia Occidentalis (West-Francië). In die tijd stond het Catalaans dichter bij het Occitaans dan bij het Castiliaans.
In 985 werd Barcelona geplunderd door de Moor Al-Mansur. De graaf van de stad, Ramon Borell II, kreeg niet de hulp die hij verwachtte van Hugo Capet, de koning van Frankrijk. Als gevolg daarvan brak hij met de kroon in 995, de datum die door de Catalanen wordt beschouwd als de geboorte van hun natie.
In de 11e en 12e eeuw breidden de Catalaanse koningen hun gebied uit tot de Languedoc en de Provence. In 1114 veroverden zij de Balearen.
In die tijd zijn de eerste voorbeelden van geschreven Catalaans te vinden in de Greuges de Guitard Isarn.
De groei van de steden leidde er ook toe dat het Catalaans zich afscheidde van het Latijn, Occitaans, Castiliaans en Aragonees.
De uitbreiding van het Catalaans in de 13e eeuw
In de 13e en 14e eeuw vond de uitbreiding plaats van het Arago-Catalaans over het Middellandse Zeegebied. Door huwelijken kregen Catalaanse graven de controle over gebieden in de Franse Cerdagne, de Provence, de Pyreneeën en Toulouse. In Spanje namen de graven Tarragona, Tortosa en Lleida in.
Na de historische gebieden van Catalonië te hebben veroverd, breidden de Catalanen uit naar Andorra, Rousillon, Mallorca, Valencia, Sicilië, Sardinië en het hertogdom Athene.
In de Middeleeuwen breidde het Catalaans zich uit over het Middellandse Zeegebied naar Aragon, ten noorden van de Pyreneeën, de Valenciaanse Gemeenschap, de Balearen, en Sardinië.
De achteruitgang van het Catalaans
De zwarte pest in 1348 leidde tot de ondergang van Catalonië met 25 miljoen doden in heel Europa. Negen epidemieën tussen 1348 en 1401 dunde de bevolking van Spanje met 2/3e uit. Plagen, opstanden en politieke instabiliteit verzwakten de Catalaanse natie. Zware verliezen door de pest zorgde ervoor dat de taal steeds minder werd gesproken.
De burgeroorlog tussen Aragon en Castilië onder het bewind van Johan II van Aragon (1398-1479) verzwakte Catalonië nog meer en toen Frankrijk zich in het conflict mengde, gingen Rousillon en Cerdagne verloren aan de Fransen. In 1469 maakte het huwelijk tussen Ferdinand van Aragon en Isabella van Castilië een einde aan de Catalaanse dynastie.
Tegen het einde van de Reconquista in 1492 was de Castiliaanse overheersing over Catalonië absoluut. In de 17e eeuw werd het Catalaans in de Spaanse politiek en economie op een zijspoor gezet en de ontdekking van de Nieuwe Wereld en de Spaanssprekende conquistadores droegen hier nog extra aan bij.
Op zoek naar een cursus Spaans? Neem gerust een kijkje in ons aanbod van Spaans privéleraren van Superprof!
De Catalaanse Renaissance
De annexatie van Catalonië door Napoleon I in 1812 wakkerde de nationalistische gevoelens aan en gaf aanleiding tot een Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging. In het begin van de 20e eeuw werd de regionalistische liga (Lliga Regionalista) opgericht met als doel Catalaanse zelfbeschikking. Een betere levenskwaliteit en de bevordering van de Catalaanse cultuur deden het verlangen naar onafhankelijkheid alleen maar toenemen.
In 1907 codificeerde het Institut d'Estudis Catalans de Catalaanse taal en publiceerde het Catalaanse woordenboeken en grammaticagidsen. Met de Tweede Spaanse Republiek in 1931 werd Catalonië erkend als autonome gemeenschap in Spanje en kreeg het Catalaans de status van officiële taal. De erkenning van de taal deed de steun voor de Catalaanse onafhankelijkheid toenemen, vooral omdat de eisen van de arbeiders niet werden ingewilligd door de centrale machthebbers in Madrid.
De Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) en de staatsgreep van 1936 maakten een eind aan de Tweede Spaanse Republiek. Extreemrechtse nationalisten onder leiding van generaal Franco verzetten zich tegen de Republikeinen (die in Catalonië in de meerderheid waren). Franco's overwinning maakte een einde aan de Catalaanse autonomie. Onder zijn dictatorschap werd het gebruik van het Catalaans in het openbaar verboden tot de dood van Franco in 1975. Gedurende deze periode was de culturele en taalkundige invloed van het Castiliaans Spaans onaangetast.
Na de terugkeer naar de democratie in 1978 werd in de Spaanse grondwet het bestaan van andere talen in Spanje erkend door middel van verschillende bevoegdheden die tussen 1979 en 2006 werden verleend.
Hoewel Spaans de officiële taal van Spanje is, heeft iedere burger het recht om talen met een regionale officiële status te leren en toe te passen. Vandaag de dag is het Catalaans verder verdeeld met varianten in de Pyrénées-Orientales, de Valenciaanse Gemeenschap, en de Balearen.
Separatisten willen een legitieme en soevereine Catalaanse regering vormen, terwijl de Spaanse centrale regering de wens van sommige van haar burgers om zich af te scheiden, de kop wil indrukken. In 2017 verklaarde Catalonië zich eenzijdig onafhankelijk van Spanje.
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
