Als we aan de Duitse taal denken, denken we vaak dat het vooral om Duits uit Duitsland gaat. De Duitse taal heeft echter een lange geschiedenis die zich met de tijd heeft ontwikkeld tot verschillende Duitse talen en Duitse dialecten. Het Oostenrijks of Oostenrijks Duits is daar slechts één van.
Als je overweegt om Duits te leren, zal kennis van deze verschillen en nuances je helpen verstandig te kiezen welke Duitse docent of cursus je nodig hebt om de taal te leren. Of het nu gaat om studeren, werken of een pure passie voor talen.
De wereld telt ongeveer 135 miljoen Duitssprekenden, waardoor Duits een zeer nuttige taal is om te leren, meer bepaald omdat het de tweede meest gesproken Germaanse taal is na het Engels.
Een ander nuttig feit is dat Duits de officiële taal is van Oostenrijk, Duitsland, Zwitserland, België en Luxemburg. Oostenrijk telt 8,9 miljoen inwoners, wat betekent dat het ongeveer zeven procent van de Duitstalige bevolking vertegenwoordigt.
Oostenrijk, een Land dat veel te Bieden Heeft
Oostenrijk ligt in Midden-Europa aan de oostelijke Alpen en grenst aan Duitsland en Zwitserland, twee andere Duitstalige landen. Als een Europese macht uit het verleden met het Habsburgse Rijk in de 16e eeuw, diende Oostenrijk als het hart van de Habsburgse monarchie. Dit was een beruchte en invloedrijke koninklijke dynastie in de geschiedenis.
Het heeft sindsdien deelgenomen aan verschillende Europese historische gebeurtenissen, zoals de Eerste en Tweede Wereldoorlog, en maakt sinds 1995 deel uit van de Europese Unie.
Oostenrijk heeft een rijke en brede culturele bijdrage geleverd, met name op het gebied van muziek met talrijke beroemde componisten zoals Wolfgang Amadeus Mozart, Joseph Haydn en Franz Liszt en zelfs de moderne beroemde zangeres Conchita Wurst.
Maar ook op andere gebieden, zoals wetenschap en filosofie met de Oostenrijkse School (een economische school) en de Wiener Kreis (aanhangers van het logisch empirisme) droegen ze bij. Vergeet ook niet de literatuur (Stephan Zweig), kunst, architectuur, film en theater!
Maar je vraagt je waarschijnlijk af wat de verschillen zijn tussen het Duits uit Duitsland en Oostenrijk? Hoewel het Duits dat in Midden-Europa wordt gesproken vergelijkbare kenmerken heeft, hebben historische gebeurtenissen de Duitse talen die we nu in Midden-Europa spreken en alle dialecten die er ook deel van uitmaken, gevormd.
Een Beetje Geschiedenis....
De Duitse taal behoort met het Engels en het Nederlands tot de West-Germaanse taal, maar onderging een reeks periodes die de huidige Standaard Duitse taal vormden en creëerden.
Een ander belangrijk kenmerk van de Duitse taal is dat het een pluricentrische taal is. Dat betekent dat het talrijke op elkaar inwerkende standaardvormen heeft, afhankelijk van de verschillende landen waar het zich ontwikkelde, zoals Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Dit betekent dat de Duitse taal net zo divers en fascinerend is als de verschillende landen en culturen waar zij wordt gesproken en gebruikt.
Om je een overzicht te geven: de Duitse taal heeft verschillende periodes doorgemaakt die de structuren van de taal zoals wij die nu kennen hebben gevormd. In elke periode werden verschillende aspecten van de Duitse taal vastgelegd.
De eerste periode begon in de Middeleeuwen met de 'Tweede Germaanse Klankverschuiving', die het Oudhoogduits kenmerkt. In deze periode vond in Midden-Europa een klankverandering plaats die andere West-Germaanse talen, zoals het Oud-Engels, niet meemaakten. Dit gebeurde in het centrum van wat tegenwoordig Duitsland heet.
In deze periode werd overwegend gesproken met een breed scala aan dialecten en een uitgebreide mondelinge traditie en slechts enkele geschreven teksten zoals de Abrogans -een Oudhoogduits glossarium- getuigen van deze periode.
Na de Oudhoogduitse periode kwam de Middelhoogduitse periode tussen 1050 en 1350. Tijdens deze periode bereikte de uitbreiding van de Duitse stammen buiten de oostelijke periferie van het Heilige Roomse Rijk een aanzienlijk geografisch gebied.
Dit gebied komt overeenkomt met hedendaagse landen als Oostenrijk, Polen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Hongarije en Roemenië. Dit veroorzaakte een aanzienlijke toename van het aantal Duitstaligen buiten de huidige grenzen van Duitsland.
Deze periode onderging nog taalkundige veranderingen in de gesproken en geschreven vorm in de verschillende geografische gebieden. Dit is een vroege verklaring voor de kleine verschillen in woordenschat en grammatica die we tegenwoordig in het Duits tegenkomen, met name in Oostenrijk.
Later begon de ontwikkeling van de moderne Duitse taal met de Vroegnieuwhoogduitse periode, van 1350-1650 door de Duitse filoloog Wilhelm Scherer. In deze belangrijke periode, vond Gutenberg in 1440 de boekdrukkunst uit en begon de Revolutie van de boekdrukkunst.
Maarten Luther vertaalde de Bijbel van het Latijn in Duitse volkstaal (1534). Dit droeg bij aan de standaardisatie in de geschreven vorm van het Duits en de verdringing van het Latijn door het Duits als hoofdtaal in de Duitse staten die deel uitmaakten van het Heilige Roomse Rijk.
Het is echter pas in het midden van de achttiende eeuw dat er een algemeen aanvaarde standaard van het geschreven Duits verscheen. Dit kwam door het gebruik ervan voor handel en bestuur door het Habsburgse Rijk, dat begon in Oostenrijk maar ook het Midden- en Oost-Europa omvatte.
Het standaardiseringsproces werd voortgezet met de gebroeders Grimm en hun woordenboek. Dit werd gevolgd door het eerste Duden handboek, uitgegeven in 1880, met grammaticale en orthografische regels, waarmee je vertrouwd moet zijn als je Duits hebt gestudeerd of dat binnenkort gaat doen.
Heb je al naar bijles Duits gezocht? Superprof biedt een groot aantal zeer ervaren Duits leraren die je graag helpen met het geven van bijles Duits!
Standaard Duits heeft grammaticale en orthografische regels die zijn vastgesteld tijdens de standaardisatieperiode, maar omdat het een pluricentrische taal is, zoals eerder vermeld, kent de Duitse taal ook versies van Oostenrijks Duits of Zwitsers Duits.
Oostenrijks Duits, een Variatie van de Duitse Taal
Ondanks de standaardisatie van het Duits en de instelling van een Standaard Duits worden er vandaag de dag nog steeds verschillende varianten van het Duits gesproken en geschreven. Oostenrijks Duits is er slechts één van.
Standaard Duits is de officiële taal van Oostenrijk en wordt vooral gebruikt in het onderwijs. In 1951 heeft het Oostenrijkse Ministerie van Onderwijs, Kunst en Cultuur echter een nieuwe schriftelijke standaard voor het Oostenrijks Duits gedefinieerd en gepubliceerd, waarmee het als officiële taal van Oostenrijk werd erkend.
Wat maakt het Oostenrijks Duits anders, en in welke context is het nuttig om het te kennen? In het algemeen gesproken omvat Oostenrijks Duits niet alleen het Standaard Duits, maar ook andere Duitse dialecten en talen van deze geografische regio.
Tot het Standaard Oostenrijks Duits behoort bijvoorbeeld ook het Oostenrijks-Beiers, een plaatselijk dialect dat tot de Boven-Duitse groep behoort en door zeven miljoen mensen wordt gesproken. Duitse dialecten die tot deze groep behoren, worden hoofdzakelijk gesproken in het Zuid-Duitse taalgebied.
Het Oostenrijks-Beierse dialect is een bijzonder dialect dat vooral wordt gesproken in Oostenrijk en de zuidelijke delen van Duitsland, zoals Beieren, vandaar de naam 'Beiers', die naar deze deelstaat van Duitsland verwijst.
De grootste verschillen liggen in:
- De uitspraak;
- Eigen woorden zoals bijvoorbeeld: ausrasten (OD) in plaats van ausruhen (D) - uitrusten;
- Gewichtsaanduiding: Zentner is het Duits 50 kilo en in OD 100 kilo;
- Getalsaanduiding: Terwijl men in het Duits getallen vervoegt met een lidwoord, wordt dit in het OD gedaan met de toevoeging -er;
- Bij sommige woorden is het geslacht anders, bijvoorbeeld: das Teller (OD) - der Teller (D) - eetbord; der Butter (OD)- die Butter (D) - boter.
Binnen dit bredere dialect bestaan nog verschillende subgroepen, gesproken in een specifieke geografische regio, zoals in de noordelijke delen van de deelstaat Salzburg, of Wenen.
Wanneer je gevorderde kennis hebt van de Duitse taal en de Duitse dialecten, zijn de verschillen duidelijk merkbaar van land tot land en van regio tot regio. De verschillen gaan van verschillende soorten uitspraak en fonetiek tot nog diepere verschillen in woordenschat en grammatica.
Waarom Oostenrijks Duits Leren?
Er wordt vaak gedacht dat het kennen van een standaardversie van een taal voldoende is om te gedijen of te genieten van een bepaalde cultuur, en dit is een heel goed begin. Toch kan het tonen van interesse en zelfs het leren van de Duitse talen of dialecten van een specifiek land als Oostenrijk zeer lonend zijn.
Vooral als je er studeert en woont, opent dit de deuren naar meer mogelijkheden, vriendschappen en begrip van de Oostenrijkse cultuur en geschiedenis.
Het kan nuttig zijn als je mensen wilt ontmoeten die zich in Oostenrijk bevinden en ook als je je persoonlijke kennis van de Duitse talen wilt vergroten. Vaak is dit het handigst als je je kennis van de Duitse talen wilt vergroten en ook als je een lange termijn project hebt dat in Oostenrijk plaatsvindt.
De beste manier om Oostenrijks Duits en zijn dialecten te leren is om ofwel in de regio te wonen waar je project zich afspeelt, of een andere geweldige manier om te beginnen met het leren van deze verschillen. Als je niet naar Oostenrijk kunt verhuizen kun je overwegen om een bijlesdocent te zoeken die in dit gebied is gevestigd.
Oostenrijk is een land dat veel te bieden heeft met zijn culturele, economische en natuurlijke omgeving. Duits en Oostenrijks Duits leren is de beste manier om kennis te maken en je onder te dompelen in de geschiedenis en context van Oostenrijk. Het is echter ook een mooie plek om te beginnen met het leren van de Standaard Duitse taal, als je doel is om je te richten op de meest gesproken en geschreven vorm van Duits.
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
