Inflatie is aanwezig over de hele wereld. Momenteel is er geen natie op aarde die de economische krapte niet voelt. Zelfs China, het enige land dat de economische schokken van de pandemie relatief goed doorstond, kampt nu met inflatieproblemen. Onlangs hebben de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) hardop gezegd wat we allemaal intuïtief aanvoelden: de toekomst van de wereld ziet er niet rooskleurig uit. In Nederland ziet het er ook niet geheel rooskleurig uit. Maar waarom?
- De economie toont tekenen van herstel, maar de groei blijft bescheiden.
- Inflatie blijft relatief hoog, ondanks recente afname.
- Werkloosheid stijgt, maar is historisch gezien nog altijd laag.
- Bedrijfsinvesteren tonen een daling, vanwege de hogere rente.
- Internationale afhankelijkheid.
De inflatie van vandaag komt neer op een perfecte storm van elementen waar geen enkele economie perfect gepositioneerd voor was om te weerstaan. De redenen voor de inflatieproblemen van Nederland van vandaag begonnen meer dan 50 jaar geleden. Al deze economische variabelen - de redenen voor de huidige inflatiecrisis, komen voort uit de overstap naar wereldwijde valuta's in 1971. Laten we even stilstaan bij die gebeurtenis voordat we alles over de inflatie van vandaag leren.
De opbouw van het podium voor Inflatie
Na de Tweede Wereldoorlog vertrouwden verwoeste landen op de sterke Amerikaanse economie om te herbouwen. Zelfs toen de oorlog nog woedde, voorzagen wereldleiders een ruwe toekomst. Dus ontmoetten afgevaardigden van de geallieerde naties elkaar in de VS om regels en voorschriften op te stellen voor het internationale monetaire systeem dat zou worden geïnstalleerd na de oorlog. Alle deelnemers stemden ermee in om de waarde van hun valuta's te koppelen aan de Amerikaanse dollar. De VS stemde op zijn beurt ermee in om zijn valuta's waarde te koppelen aan goud. Deze Bretton Woods-overeenkomst werd een onderdeel van het latere Marshallplan, dat fondsen verstrekte voor de wederopbouw van Europa.
In 1971 nam de Amerikaanse president Nixon het op zich om die overeenkomst te beëindigen. Het loskoppelen van de dollarwaarde van goud betekende in feite dat de Amerikaanse dollar niet langer intrinsieke waarde had. Hij koppelde echter de wereldvaluta's niet los van de Amerikaanse dollar. Het is een beetje zoals onderpand opgeven voor een lening. Maar dan, na een paar betalingen, verklaar je dat het onderpand niet toegankelijk is voor de geldschieter als je in gebreke blijft. Het betekent dat de lening niet langer veilig is.
Sindsdien worden wereldvaluta's, inclusief de Amerikaanse dollar, ondersteund door niets anders dan een willekeurig schuld-en-kredietsysteem. Dit geeft centrale banken over de hele wereld grote vrijheid in het waarderen van hun valuta en het creëren van nieuw geld. De VS, de Europese Centrale Bank en de Bank of England (BoE) hebben elk hun eigen beleid voor het creëren van geld. Dat geldt ook voor de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Zo is de waarde van geld in de loop van de tijd willekeurig geworden.
Leer veel meer over inflatie via privélessen. Bij Superprof kun je bijles volgen met een economie docent bij jou in de buurt!
De financiële meltdown van 2008 en Inflatie in Nederland
"De Amerikaanse regering heeft een technologie, een drukpers (of vandaag de dag, het elektronische equivalent), waarmee ze zoveel Amerikaanse dollars kan produceren als ze wil tegen geen enkele kost." - Ben Bernanke, voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve, nov 2002
Toen de Bretton Woods-overeenkomst werd verlaten, zagen we steeds meer acties die gericht waren op het afschaffen van de wetten bedoeld om de Amerikaanse economie te beschermen. Stille intrekkingen van wetgeving. Schijnbaar onbelangrijke monetaire beleidsbeslissingen die later economische aardbevingen zouden veroorzaken. De voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve gaf openlijk toe dat ze geld naar believen drukken. Als centrale banken geld naar believen kunnen drukken, waarom ontstaat inflatie dan?
Uiteindelijk stortte de Amerikaanse economie in, met niets anders dan schulden als gevolg. Helaas betekende de meer dan vijftig jaar oude Bretton Woods-overeenkomst dat wereldvaluta's ook zouden instorten. Sommige landen werden veel erger getroffen dan andere, maar overal werden economische mislukkingen duidelijk. Griekenland, Spanje en Portugal haalden de krantenkoppen vanwege hun daaropvolgende bezuinigingsmaatregelen. Nederland ontsnapte ook niet aan grote schade.
Nederlandse banken hadden veel van die waardeloze financiële instrumenten van Amerikaanse banken gekocht, wat betekende dat ze ook werden blootgesteld aan mislukkingen op de Amerikaanse huizenmarkt. Naarmate de verliezen van de banken toenamen, beïnvloedde hun onvermogen om te lenen hun vermogen om leningen en hypotheken te verstrekken. Inderdaad, de liquide activa van Nederlandse banken raakten zo uitgeput dat onze regering zelfs de grotere moest redden. Tegelijkertijd, om de kwakkelende economie te stimuleren en het vertrouwen van investeerders te vergroten, verlaagde de centrale bank de rentetarieven. Doorgaans stimuleert zo'n zet de economie, maar deze keer werd het een van de oorzaken van inflatie in Nederland.
Inflatie en de gevolgen van de coronaviruspandemie voor 2024
In 2024 toont de Nederlandse economie tekenen van herstel na de aanzienlijke uitdagingen van de voorgaande jaren, inclusief de impact van de COVID-19 pandemie en inflatie. Volgens analyses is er een bescheiden economische groei waarneembaar, gedreven door een verbetering van de koopkracht en een toename in de consumptie van huishoudens. Dit herstel komt echter niet zonder uitdagingen.
De inflatie blijft een aanhoudend probleem, met een kerninflatie die, hoewel licht afnemend, relatief hoog blijft met 4,6% in 2024. Dit blijft de koopkracht van consumenten en de algehele economische activiteit beïnvloeden. De werkloosheid is gestegen, maar blijft historisch gezien laag, wat een gunstige positie biedt voor werknemers in loononderhandelingen. Desondanks blijft de arbeidsmarkt krap.
Een grote zorg is de afname van bedrijfsinvesteringen, deels veroorzaakt door hogere rentetarieven die het investeren duurder maken. Dit kan een remmende invloed hebben op de economische groei in 2024. Bovendien benadrukt de situatie de gevoeligheid van de Nederlandse economie voor internationale verstoringen en de noodzaak van een beleid gericht op het verminderen van afhankelijkheden en het versterken van de Europese interne markt.
In dit globale perspectief blijft Nederland enigszins achter bij de verwachtingen, met een voorspelde economische groei die iets lager is dan eerder geschat door het Internationaal Monetair Fonds en het Centraal Planbureau. Dit suggereert een voorzichtige, maar wel gestage, weg naar economisch herstel en stabiliteit in 2024.
Doe veel meer kennis op, volg privélessen via Superprof met een ervaren economie docent! Je kunt enthousiaste privédocenten vinden door heel Nederland.
Problemen met de toeleveringsketen en kosteninflatie
De opeenvolgende economische aardbevingen betekenden dat Nederland al niet goed gepositioneerd was om te herstellen van de coronavirus pandemie. Om economische stagnatie te voorkomen, deelde de regering miljoenen meer uit in stimulerings betalingen. Statistieken tonen aan dat velen hun stimuleringsgeld op spaarrekeningen stortten. Geld parkeren was (en is) een slimme zet, maar het zorgde er niet voor dat de economie in beweging kwam. De zaken hadden beter kunnen verlopen als er goederen waren geweest om geld aan uit te geven na de lockdowns.
Toen mensen klaar waren om hun geld uit te geven, vonden ze weinig reden om dit ook daadwerkelijk te doen. De instroom van goederen was al vertraagd door de pandemie. Fabrieken over de hele wereld waren meer dan een jaar gesloten geweest terwijl COVID woedde. Dus was er niet veel te importeren. Magazijnen raakten hun voorraad kwijt terwijl wij thuis bleven, en we kochten voornamelijk online en tijdens zeldzame uitstapjes naar de markt als er geen lockdown was.
Voor het grootste deel leden bedrijven veel pijn ondanks hulppakketten. Vrijwel elke winkel en elk restaurant moest zijn prijzen verhogen, zowel om de duurdere kosten te dekken als om verloren winsten goed te maken. Krimpflatie werd een populair woord, wat inhoudt dat voedselproducenten de inhoud per volume verkleinen maar de producten tegen dezelfde prijs verkopen. Tot grote woede van de consumenten veranderde de verpakkingsgrootte niet, waardoor velen misleid werden te geloven dat sommige goederen immuun waren voor inflatie.
Ook de oorlog in Oekraïne creëert problemen in de toeleveringsketen die ons brood en meel veel duurder maken. Rusland dat zijn gas oppot heeft een inflatoir effect op onze energieprijzen. Het strikte COVID-beleid van China, dat lokale overheden verplicht om hele regio's weken- en maandenlang op slot te doen, veroorzaakte schaarste, een tekort in de levering van goederen. Dat veroorzaakt ook inflatie in Nederland.
Wellicht zit je op school en zoek je naar bijles economie havo 4, volg gerust les via Superprof. Wij bieden de lessen die jij nodig hebt!
De Nederlandse Bank en de rol van de Overheid
De economische groei van Nederland blijft beperkt. De Nederlandsche Bank verwacht dat de groei van het bruto binnenlands product (bbp) in 2023 en 2024 vrijwel stil zal staan, met een verwachte groei van slechts 0,8% in 2023 en een minieme groei van 0,3% in 2024. Deze lage groeipercentages zijn een neerwaartse bijstelling ten opzichte van eerdere voorspellingen. De afkoeling van de wereldeconomie, de opgelopen rente, en economische ontwikkelingen in belangrijke handelspartners zoals de Verenigde Staten en China, dragen bij aan deze situatie.
Het Centraal Planbureau geeft aan dat de overheid een rol speelt in het tegengaan van deze economische uitdagingen. Zo zijn er maatregelen genomen die bijdragen aan de verbetering van de koopkracht voor mensen met lagere inkomens, wat helpt om de armoede en kinderarmoede te verminderen. Echter, deze maatregelen worden gefinancierd door verhogingen van de financiële lasten, waardoor het overheidstekort ongewijzigd blijft.
De hoge inflatie van de afgelopen jaren en de geopolitieke spanningen vormen nog steeds een risico voor de Nederlandse economie. De overheid heeft geprobeerd deze risico's te beperken door steunpakketten, zoals het energieprijsplafond, waardoor de consumentenuitgaven enigszins op peil bleven. Echter, De Nederlandse Bank waarschuwt dat de overheid binnenkort mogelijk niet meer in staat zal zijn om dergelijke ingrepen te doen vanwege een oplopend begrotingstekort.
Kortom, de Nederlandse economie in 2024 kenmerkt zich door beperkte economische groei en aanhoudende hoge inflatie. De uitdagingen worden verder versterkt door externe factoren zoals de globale economische ontwikkelingen en interne factoren zoals overheidsbeleid. We zijn dan ook nog lang niet uit de problemen.
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
