Een episch gedicht is een lang, verhalend werk dat op grootse wijze wordt verteld. Volgens Webster’s New World Dictionary is een epos "een lang verhalend gedicht in een verheven stijl, over de daden van een traditionele of historische held of helden; typisch een gedicht zoals de Ilias of de Odyssee, met bepaalde formele kenmerken."
Vaak draait het verhaal om natuurelementen en uitgebreide karakterontwikkelingen. De hoofdpersonen worden geconfronteerd met obstakels en rampen, maar ook met actie en triomf. We hebben een korte gids samengesteld met alles wat je moet weten over epische gedichten.
Geschiedenis van het Grieks heldendicht
Epische gedichten hebben net als veel andere soorten gedichten een lange geschiedenis die teruggaat tot de oude beschavingen. Ze ontstonden als mondelinge overleveringen waarin helden en goden centraal stonden, vaak in verband met grote gebeurtenissen zoals oorlogen of mythologische verhalen. Deze gedichten werden in een verheven stijl verteld en dienden niet alleen als vermaak, maar ook om belangrijke morele en culturele waarden door te geven.
Bekende vroege voorbeelden zijn de Ilias en Odyssee van Homerus uit het oude Griekenland en het Babylonische Gilgamesj-epos. In de middeleeuwen werden epische gedichten ook in Europa populair, zoals het Franse Chanson de Roland en het Nederlandse Van den vos Reynaerde, die vaak zowel historische als satirische elementen bevatten.
Heeft je kind moeite met spelling, grammatica of lezen? Met bijles Nederlands basisschool krijgt je kind persoonlijke begeleiding die aansluit bij zijn of haar niveau.
Wat is een epos; kenmerken
Er zijn verschillende kenmerken van een epos die het onderscheiden van andere vormen van poëzie. Het eerste en meest voor de hand liggende kenmerk is de lengte van het gedicht. Een epos is een uitgebreid en lang verhalend werk, waardoor het eigenlijk meer op een roman lijkt dan op een gedicht. Veel bekende epische gedichten zijn opgedeeld in meerdere boeken. Zo zijn de epen van Homerus verdeeld in vierentwintig boeken, en John Milton’s Paradise Lost bestaat uit twaalf boeken.
We bespreken nog een aantal kenmerken:
- Een andere manier om een epos te herkennen is via de protagonist: een epos draait vaak om de prestaties van een historische of traditionele held. Epen belichten de moed, daden, heldhaftigheid, het karakter en de persoonlijkheid van deze held.
- Overdrijving speelt ook een grote rol in een epos: de dichter gebruikt vaak hyperbolen om het karakter en de krachten van de held te vergroten.
- Bovennatuurlijke elementen zijn essentieel in een epos: dichters brengen personages zoals goden, demonen, engelen, feeën en natuurkrachten zoals rampen tot leven om de lezer te vullen met ontzag en verwondering. Paradise Lost van Milton, Homerus’ Ilias en Beowulf zijn doordrenkt van deze elementen.
- Het thema van moraliteit is altijd aanwezig in een episch gedicht: de dichter gebruikt het vaak als een morele les voor de lezers. Paradise Lost is hier een goed voorbeeld van; John Milton gebruikt dit gedicht om de wegen van God aan de mens uit te leggen door het verhaal van Adam.
- De taal in epische gedichten is altijd verheven: dichters vermijden alledaagse of informele taal. De taal zelf draagt bij aan het groots en episch gevoel van het gedicht.
- Een ander kenmerk is de epische vergelijking: dit is een uitgebreide vergelijking tussen twee objecten, die over meerdere regels doorloopt om de moed, heldhaftigheid en epische statuur van de held verder te beschrijven. Dit wordt ook wel een Homerische vergelijking genoemd (naar Homerus van de Ilias).
- Een episch gedicht speelt zich vaak af op meerdere locaties: de daden van de held kunnen zich uitstrekken over continenten en zelfs andere rijken of werelden. Daarnaast heeft een epos vaak een alwetende verteller die alles ziet en weet.
Probeer ook andere vormen, zoals limerick gedichten, wat korte en vaak humoristische gedichten zijn.
Soorten epen
Er zijn twee hoofdsoorten epen: volks- en literaire epos. Het volks-epos is een oude vorm van epische poëzie die oorspronkelijk mondeling werd verteld. In de loop van de tijd probeerden auteurs deze verhalen te behouden door ze op schrift te stellen. Dit zorgde ervoor dat het verhaal soms licht veranderde, afhankelijk van wie het opschreef. Daarom is de exacte auteurschap van volks-epen vaak onbekend. Het volks-epos verschilt van het literaire epos doordat het gebaseerd is op specifieke mythologie, terwijl het literaire epos voortkomt uit de ideeën van de auteur.
In het literaire epos verzint de dichter het verhaal zelf, terwijl het volks-epos geworteld is in lokale mythologie, zoals folklore. Het volks-epos werd mondeling doorgegeven, terwijl het literaire epos altijd in geschreven vorm is. De auteur van een literair epos is meestal een bekende persoonlijkheid, in tegenstelling tot traditionele haiku's, terwijl de auteur van een volks-epos eigenlijk iedereen kan zijn.
Laten we eens kijken naar de volgende regels uit Van den vos Reynaerde, wat een beroemd Nederlands middeleeuws episch gedicht is, geschreven in het Middelnederlands. Het vertelt het verhaal van de sluwe vos Reynaert en zijn interacties met andere dieren in een satirische, allegorische wereld:
"Nu hoert wat Reynaert dede.
Hi was sculdich ende onghesont,
Daer hi lach in sinen hant,
Doe hi te rechte gheropen wart.
Nu is te hoeren hoe hi wart
Versegghen ende verlaten
Van sijnre maghden allen ghelaten.
Daer waren vele van sinen bloede
Die sijn quaet harde meseroede."
Heb je bijles Nederlands Groningen nodig? Of liever Nederlands bijles Nijmegen? Vind je ideale privéleraar op Superprof.
Literaire epos betekenis
Literaire epen worden vaak aangeduid als kunstepen. Dit zijn epen die de conventies van volks-epen nabootsen, maar in geschreven vorm zijn gegoten. Ze zijn het tegenovergestelde van volks-epen, die via mondelinge traditie tot ons zijn gekomen. Literaire epen zijn meestal gepolijster, coherenter en compacter in structuur en stijl dan volks-epen. Ze zijn het resultaat van het creatieve genie van de dichter, wat hen vanuit literair oogpunt van groot belang maakt. Probeer ook eens een sonnet gedicht, om een idee over te brengen.
William Henry Hudson zegt in An Introduction to the Study of Literature: "Het literaire epos lijkt van nature op het primitieve epos, waarop het uiteindelijk is gebaseerd, in verschillende fundamentele kenmerken. Het onderwerp is van de oude heldhaftige en mythische soort; het maakt vrij gebruik van het bovennatuurlijke; het volgt hetzelfde structurele plan en herhaalt veel traditionele compositiedetails. Hoewel het noodzakelijkerwijs sterk verschilt in stijl, neemt het vaak de formules, vaste epitheta en gestandaardiseerde zinsneden en uitdrukkingen over, die kenmerkend zijn voor het vroege type."
Bekijk de volgende regels uit Milton’s Paradise Lost:
“Bezing dit, Muze, die op de heilige top
van Choreb of Sinaï een herder bezielde
die 't uitverkoren zaad voor 't eerst onthulde
hoe uit de chaos van het begin de hemel
en de aarde oprees, of, zo u wil,
op Sions heuvel, en hoe Sions beek
op Gods bevel daar sneller vloeide; aldaar
roep ik uw hulp in voor mijn gedurfde lied:
Een zang die boven Pindus' top zal stijgen
en daar zijn lied in boude vlucht laat klinken,
in alles overtreffend rijm of proza.”
Cursussen en poëzielessen
Overweeg je in te schrijven voor poëzielessen om jezelf te verdiepen in de wereld van poëtische expressie. Deze cursussen geven je de flexibiliteit om vanuit het comfort van je eigen huis te leren, zodat je op je eigen tempo verschillende poëtische vormen en technieken kunt ontdekken. Je ontvangt persoonlijke feedback van ervaren dichters, neemt deel aan interactieve workshops en sluit je aan bij een levendige gemeenschap van poëzieliefhebbers. Een online poëziecursus biedt een unieke kans om je schrijfvaardigheden te verbeteren, je eigen stem te vinden en je vakmanschap te verfijnen, allemaal passend binnen je drukke schema.
Voor wie graag op het podium staat, is slam poetry ideaal om live voor een publiek te performen. Geef het een kans!
Epische poëzie in de moderne tijd
Je zou denken dat het epische gedicht iets van het verleden is, en wie kan je dat kwalijk nemen? Paradise Lost werd in 1667 geschreven, dus je zou epische poëzie niet echt modern noemen. Toch zie je veel thema's en elementen van epische poëzie nog steeds terug in hedendaagse tv-series en films, waar ze ontzettend populair zijn. Steeds meer mensen kijken naar deze shows met doorlopende verhaallijnen en lange karakterontwikkelingen, net zoals epische gedichten dat hebben.
Neem bijvoorbeeld Game of Thrones. Deze serie beslaat jaren van verhaallijn en blijft het publiek boeien. In zekere zin lijkt het op een moderne versie van Paradise Lost: een episch verhaal met helden, schurken en morele lessen, dat zich over vele hoofdstukken uitstrekt. Waar de epische stijl vroeger beperkt was tot het geschreven woord, wordt deze nu vertaald naar dramaseries op het scherm, met een schare trouwe fans.
Zelfs Forbes erkent het grote zakelijke potentieel van moderne epische verhalen: "Het is viraal gegaan. In plaats van één oude blinde man die kolossale verhalen uit zijn hoofd leert, crowdsourcen we nu onze favoriete mythes, personages, thema's en verhalen. De grote budget studio's rondom de aanpassingen van deze verhalen wekken de illusie dat hun succes van bovenaf komt, maar dat is niet zo."
Hoewel je jezelf misschien niet snel op een vrijdagavond ziet zitten om Homerus’ Ilias te lezen, ben je waarschijnlijk wel een van de velen die klaarzit om Game of Thrones, Twilight of The Vampire Diaries te kijken, of andere shows die de epische stijl in leven houden. De volgende keer dat je een film of tv-show kijkt, probeer eens epische elementen te herkennen. Je zult zien dat er meer zijn dan je denkt!
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
