Slam poetry is een vorm van performance poëzie die voordracht, schrijven, competitie en interactie met het publiek combineert. Het wordt meestal uitgevoerd tijdens bijeenkomsten die bekendstaan als poetry slams, of kortweg "slams." Hierbij dragen deelnemers gedichten van maximaal drie minuten voor, en worden ze beoordeeld door het publiek. De winnaars gaan door naar de volgende ronde, waarbij ze telkens een nieuw gedicht voordragen. Degene met de hoogste score in de finale wint, en ontvangt meestal een geldprijs.
Als je ooit video's van spoken word of slam poetry wedstrijden op Facebook of YouTube hebt gezien, maar niet precies wist waar het om ging, bekijk dan onze gids over slam poetry.
Leer wat slamgedichten onderscheidt van andere poëzievormen en hoe ze tegenwoordig worden gebruikt om aandacht te vragen voor sociale onrechtvaardigheden.
Wie begon met slam poetry?
Slam poetry is een vorm van spoken-word-poëzie die sterk is beïnvloed door de vrije vers en de muzikale stijl van Beat Generation-dichters zoals Jack Kerouac en Allen Ginsberg. Het kwam op in de jaren '80, toen open mic-sessies werden georganiseerd in cafés in steden als New York en San Francisco.
Veel mensen zeggen dat Marc Kelly Smith, een dichter uit Chicago die ook wel bekendstaat als "Slampapi", de slam poetry-beweging heeft gestart. Hij vond dat academische poëzie te elitair was en wilde een losser en toegankelijker poëziemedium creëren. In 1990 richtte hij de eerste National Poetry Slam op in Chicago, en die competitie wordt nog steeds jaarlijks gehouden.
Een andere belangrijke factor die slam poetry populair maakte, was de televisieshow Russell Simmons Presents Def Poetry, die liep van 2002 tot 2007. Deze serie presenteerde bekende dichters zoals Nikki Giovanni, The Last Poets en Sonya Sanchez, maar ook opkomende spoken-word-dichters.
Kijk ook eens naar de limerick gedichten, wat een korte, vaak humoristische vijfregelige gedichtvorm is met een vast rijmschema (AABBA). Deze stijl is luchtig en gemakkelijk te onthouden, met een speels ritme. Het is ideaal als je op zoek bent naar iets eenvoudigs.
De opkomst van poetryslam in Nederland en vandaag de dag
Slam poetry kwam eind jaren '90 naar Nederland, met de eerste evenementen die plaatsvonden in Amsterdam. In 1995 werd de eerste Nederlandse slam georganiseerd in hotel Winston, gevolgd door eetcafé Festina Lente in 1998, waar ook de term poëzieslag werd geïntroduceerd. Deze evenementen maakten slam poëzie toegankelijk voor een breder publiek en benadrukten het wedstrijdelement en de interactie met het publiek. Andere steden zoals Amersfoort en Leiden volgden snel met hun eigen slams.
Slam poetry kreeg al snel bekendheid door de energieke performances en maatschappelijke thema's, en groeide gestaag in populariteit. In 2002 werd het eerste Nederlands Kampioenschap Poetry Slam georganiseerd, en dit evenement wordt sindsdien jaarlijks gehouden, waarbij regionale winnaars het tegen elkaar opnemen.
Slam poetry in Nederland heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een vaste waarde in de podiumkunsten, met bekende Nederlandse slamdichters zoals Babs Gons en Akwasi die de kunstvorm verder hebben gepopulariseerd.
Vergelijkbaar is de haiku, de eenvoud precisie en diepgang vereist, waardoor je gedwongen wordt om met weinig woorden veel te zeggen. Een haiku is een traditionele Japanse dichtvorm die meestal bestaat uit drie regels met respectievelijk 5, 7 en 5 lettergrepen.
Op zoek naar bijles Nederlands havo? Vind de ideale privédocent op Superprof.
Wat maakt slam poetry anders dan traditionele poëzie?
Het verschil is duidelijk: slam poetry is bedoeld om voorgedragen of hardop uitgesproken te worden, terwijl traditionele poëzie specifiek is geschreven voor op papier.
Slamgedichten zijn bedoeld om uitgevoerd te worden, en de woorden worden zorgvuldig gekozen vanwege hun klank wanneer ze worden uitgesproken. Bij traditionele poëzie ligt deze nadruk minder. Het rijmschema en ritme van slamgedichten kunnen bijvoorbeeld worden uitgevoerd op een manier die het een hiphop gevoel geeft. Sommige slamdichters spelen met tempo, vertragen of versnellen, nemen pauzes om een punt te benadrukken, of variëren in volume voor dramatisch effect. In tegenstelling tot traditionele poëzie zijn er geen vaste regels in slam poetry, behalve dat het gedicht moet worden voorgedragen.
De onderwerpen van slam poetry zijn vaak politiek getint. Slamdichters behandelen vaak zware thema's zoals ras, gender, klasse, seksualiteit, discriminatie en religie. Deze onderwerpen zijn vaak provocerend, en dat is precies de bedoeling; slam poetry wil je aan het denken zetten. Omdat het meestal live wordt voorgedragen, proberen dichters een emotionele reactie bij het publiek op te roepen.
Vaak kiest het publiek de winnaar, dus hoe meer de dichter het publiek kan laten lachen, verrassen of ontroeren, hoe groter hun voordeel. Slam poetry is misschien toegankelijker dan traditionele geschreven poëzie, omdat het meer betrokkenheid creëert en emoties opwekt die traditionele poëzie minder snel oproept. Omdat het vaak actuele onderwerpen behandelt, is het voor veel mensen relevanter en niet alleen voor de academische elite. Het wordt vaak vergeleken met hiphop vanwege het spel met klanken, wat het aantrekkelijk maakt voor mensen die misschien niet van traditionele poëzie houden.
Iedereen kan een slamdichter zijn. Je hoeft niet te hebben gestudeerd of literatuur te hebben gevolgd. Het enige wat je nodig hebt, is iets om te zeggen. Voor meer expressie kun je een sonnet proberen. Deze klassieke dichtvorm bestaat uit 14 regels en heeft een vast rijmschema, vaak in de vorm van een Shakespeareaans of Petrarcaans sonnet.
Feministische slam poetry voorbeelden
Sinds het ontstaan van slam poetry hebben dichters deze vorm gebruikt om hun gevoelens en woede te uiten over politieke, economische, sociale en raciale onrechtvaardigheden in de samenleving.
Feministische slam poetry is vooral krachtig in de huidige tijd van #metoo en #timesup. Veel dichters gebruiken het als een middel om de strijd en discriminatie die vrouwen nog steeds dagelijks ervaren, te verwoorden.
Hier zijn een paar van onze favorieten:
- "What Guys Look For In Girls" door Savannah Brown
- "Feminism" door Ashia Ajani, Tolu Obiwole, Abby Friesen-Johnson en Alexis Rain Vigil
- "She Said" door Amir Sulaiman
- "I Think She Was A She" door Leyla Josephine
Als je geïnteresseerd bent om jezelf onder te dompelen in de wereld van poëtische expressie, overweeg dan om je in te schrijven voor poëzielessen. Deze cursussen bieden de flexibiliteit om vanuit je eigen huis te leren, zodat je op je eigen tempo verschillende poëtische vormen en technieken kunt ontdekken. Je krijgt persoonlijke feedback van ervaren dichters, neemt deel aan interactieve workshops en sluit je aan bij een levendige gemeenschap van poëzie liefhebbers.
Ook kan je meer leren over het epische poëzie genre, wat meer lijkt op een kort verhaal en vaak draait om heroïsche daden of mythologische verhalen. Epische gedichten, zoals de Ilias of Odyssee, zijn meestal lang en beschrijven grote avonturen, vaak met een focus op morele lessen of cultuurgeschiedenis.
Creëer je eigen slam poetry
Volg onze tips om je gedicht op te laten vallen tussen de rest. Hier volgen een aantal stappen die je kan volgen.
Doe je onderzoek
Om te begrijpen wat slam poetry effectief maakt, moet je zien hoe het wordt uitgevoerd. Zoek een poetry slam in een lokaal café of een boekwinkel. Kun je er geen vinden? Ga naar YouTube en zoek op "slam poetry videos" en je zult verrast zijn door het enorme aanbod. Maak aantekeningen van welke gedichten je aanspreken en waarom ze indruk op je maken.
Kies een onderwerp
Kies een gebeurtenis, persoon of kwestie die sterke emoties bij je oproept, of dat nu positief of negatief is. Misschien is er een politiek onderwerp dat je raakt, of ben je net verliefd geworden of door een moeilijke break-up gegaan. Misschien wil je mensen bewust maken van een onderwerp dat volgens jou meer aandacht verdient. Wat het ook is, zorg ervoor dat het iets is dat echt betekenis voor je heeft. Hoe meer je erbij betrokken bent, hoe krachtiger je woorden zullen zijn.
Schrijf je gevoelens op papier
Schrijf alles op wat je voelt wanneer je aan je onderwerp denkt. Als je een levendig beeld wilt schetsen in je gedicht, moet je zoveel mogelijk details opnemen. Verdeel je gedachten in korte strofen die een natuurlijk ritme hebben.
Redigeer
Lees je gedicht hardop voor tijdens het redigeren. Het moet vloeiend klinken. Als je merkt dat je over bepaalde woorden struikelt, pas ze dan aan of herschik ze. Je kunt een online thesaurus gebruiken om synoniemen te vinden en je woordkeuze te verfijnen.
Onthoud dat je aan het performen bent!
Het doel van slam poetry is om een emotionele reactie bij het publiek op te roepen. Je wilt dat ze hoorbaar reageren, zodat je score in de competitie omhoog gaat. Speel daarom met technieken zoals tempo of het veranderen van het volume van je stem. Gebruik lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen om je verhaal kracht bij te zetten.
Als je je gedicht op papier hebt en het uitvoerig hebt geoefend, ben je klaar voor je eerste slam! Zoek online naar een poetry slam in jouw buurt.
Let op: bij de meeste slams hoef je je gedicht niet uit je hoofd te leren, maar je kunt ervoor kiezen om dat wel te doen. Zonder papier in je hand kun je je lichaam als performance-instrument gebruiken en direct oogcontact maken met het publiek. Dit kan je score verhogen!
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
