Scheikunde is een vak vol complexe woorden en zinnen. Dit lijkt misschien een beetje overweldigend. In feite om alle wetenschappelijke termen onder de knie te krijgen, zou wel eens de reden kunnen zijn wat je ervan weerhoudt om je studieboeken überhaupt te openen.
Gelukkig, met deze handige gids voor de belangrijkste algemene scheikunde termen, zou je je binnen de kortste keren meer op je gemak moeten gaan voelen. Ze zijn de moeite waard om te weten, niet alleen voor chemici zelf, of voor de professoren en ingenieurs die ze gebruiken. In plaats daarvan zou iedereen deze woorden en definities moeten kennen, omdat ze helpen om die wereld van bruisende experimenten, laboratoria en vlammende reacties die scheikunde is, te ontsluiten.
Dus, als je studeert voor je Vmbo, of als je een opfrisbeurt nodig hebt voor je Havo- of Vwo-examens, bekijk dan dit inleidende scheikunde woordenboek en leer iets!
Als je denkt dat je het allemaal al weet, bekijk dan onze andere artikelen met alles wat je moet weten over scheikunde.
Fundamentele Termen in de Scheikunde: De Kleine Dingen
Laten we klein beginnen. Scheikunde is in feite de studie van atomen, elementen, verbindingen en moleculen. Dit zijn vier termen om je op weg te helpen. Maar wat betekenen ze? Het is een belangrijke vraag, omdat deze vier dingen (en de dingen waarvan ze zelf zijn gemaakt) alles in het universum vormen.
Een element - bijvoorbeeld ijzer of zuurstof - is een zuivere stof of iets dat je niet kunt afbreken tot een andere stof. Je kunt het alleen opsplitsen in atomen, of de kleinste stukjes van het element dat je nog kunt herkennen als dit of dat element. Een element is slechts veel van hetzelfde atoom.
Hoe zit het met moleculen en verbindingen? Deze zijn iets anders.
- Moleculen zijn eenvoudigweg twee (of meer) atomen die aan elkaar zijn verbonden - of gebonden -. Dus, terwijl een zuurstofatoom geen molecuul is, als twee zuurstofatomen aan elkaar binden, dan is dat een molecuul (wat we O² zouden noemen).
- Verbindingen zijn moleculen die bindingen hebben tussen twee verschillende soorten atomen. In dit geval, als je een koolstofatoom aan O² toevoegt, krijg je CO². Dit is koolstofdioxide, en dit is een verbinding.
Als je geïnteresseerd bent, hebben we ook een blog gepubliceerd over toevallige scheikunde ontdekkingen.
Nog Kleiner: Verdere Termen in de Basisscheikunde
Om te begrijpen hoe deze atomen zich aan elkaar hechten, moeten we nog kleiner gaan. Zoals je misschien weet uit je scheikundelessen, zijn atomen gemaakt van deeltjes, die ofwel klonteren in de atoomkern of rond die kern draaien. Deze deeltjes hebben een lading die positief, neutraal of negatief is. De kern (het centrum van het atoom) bevat de protonen, die een positieve lading hebben, en de neutronen, die neutraal zijn. De negatief geladen elektronen draaien intussen om de kern.
Deze zijn essentieel om te begrijpen hoe moleculen en verbindingen worden gemaakt. Atomen verbinden met elkaar vanwege deze elektronen, en er zijn twee soorten verbindingen: ionische en covalente.
- Bij covalente verbindingen delen twee atomen een paar (of meer dan één paar) elektronen;
- In ionische verbindingen doneert het ene atoom een elektron aan het andere. Wanneer dit gebeurt, wordt het donerende atoom een ion: het wordt positief geladen. Metalen zijn die elementen die graag elektronen verliezen, verbindingen vormen en positieve ladingen ontwikkelen.
Zoek je toevallig naar scheikundelessen? Op Superprof beschikken we over enthousiaste scheikunde experts bij jou in de buurt!
Belangrijkste Woordenschat van de Scheikunde: Chemische Toestanden en Verbindingen
Nu we de basis scheikunde termen hebben behandeld, laten we eens kijken naar enkele woorden die je op je scheikunde afdeling zult horen rondgonzen.
Moleculen vormen stoffen, die in drie verschillende toestanden kunnen worden gevonden. Deze heb je waarschijnlijk al gehoord, maar het is belangrijk om te onthouden dat een stof door hitte en druk van toestand kan veranderen.
- Gassen: Dit zijn stoffen zonder vaste vorm of definieerbaar volume;
- Vloeistoffen: Stoffen die vloeibaar zijn, zonder vaste vorm maar met een bepaald volume;
- Vaste stoffen: deze stoffen zijn stabieler, met hun moleculen dichter op elkaar gepakt. Ze hebben een meer vaste vorm en een bepaald volume.
Stoffen kunnen zuivere elementen, verbindingen of mengsels zijn. In de scheikunde wordt een mengsel gedefinieerd als een stof die bestaat uit twee of meer gecombineerde elementen, maar niet chemisch gebonden zoals een verbinding.
Er zijn verschillende soorten verbindingen, waarvan sommige voor de meeste basiscursussen scheikunde je moet kennen:
- Koolwaterstoffen: dit zijn organische verbindingen die – zoals de term suggereert – alleen waterstof en koolstof bevatten;
- Polymeren: grote moleculen – van nature voorkomend of synthetisch en geproduceerd in een laboratorium – die worden gevormd uit veel gebonden kleinere moleculen (vaak koolwaterstoffen);
- Zout: een ionische verbinding waarvan de lading geneutraliseerd is. Het combineert ionen met een positieve lading met die van een negatieve.
Ten slotte hebben we in deze sectie zuren en logen (basen). Dit zijn tegenovergestelden. Zuren bevatten waterstof, doneren protonen en maken positieve ionen in water. Alkaliën (basen) produceren negatieve ionen in water. Je zult dit hieronder opnieuw zien.
Zoek je naar scheikunde les bij jou in de buurt? Volg je lessen gerust via Superprof. Onze leraren helpen je graag!
Essentiële Terminologie voor Chemische Processen en Reacties
Voor de meeste VMBO-scheikunde cursussen moet je enkele basistermen voor chemische reacties kennen - anders zul je nooit begrijpen wat er in het laboratorium of in een experiment gebeurt!
Ten eerste moet je de drie termen van een chemische reactie kennen. Dit zijn…
- De reactant: die stof die bij het begin van de reactie aanwezig is;
- De katalysator: de stof die de reactie mogelijk maakt, maar er niet door verandert;
- Het product: wat je krijgt aan het einde van de reactie. De hoeveelheid van deze stof staat bekend als de.
Alle reacties zijn of endotherm of exotherm, wat betekent dat ze energie opnemen of afgeven.
Hieronder vind je enkele belangrijke woorden voor de belangrijkste soorten reacties waarmee je te maken krijgt:
- Oxidatie - Een reactie, meestal met zuurstof, waarbij een elektron verloren gaat;
- Reductie - Wanneer elektronen worden toegevoegd aan een atoom (het tegenovergestelde van het bovenstaande!);
- Destillatie - Wanneer een mengsel een vloeistof verliest door verdamping en condensatie;
- Thermische ontbinding - Het breken van een verbinding in twee of meer stoffen door verhitting;
- Titratie - Als je de concentratie van een oplossing kent, kun je titratie gebruiken om de concentratie van een andere oplossing te bepalen.
De Taal van de Scheikunde: Metingen en het Periodiek Systeem
Het begrijpen van de leerboektermen die in je scheikunde cursus worden gebruikt, gaat niet alleen over het kennen van de atomaire structuren van toestanden van materie. Ook moet je weten op welke manieren een scheikundige een bepaalde stof kan berekenen of meten. Deze onmisbare terminologie zal helpen bij elke scheikunde les.
- Het periodiek systeem. Je zult dit hebben gemerkt in elk scheikunde laboratorium dat je hebt gezien. Dit is de tabel van de elementen, gerangschikt in volgorde van atoomnummer. Het is uitgevonden door een man genaamd Mendelejev, over wie je meer kunt leren in ons stuk over de belangrijkste chemici ooit;
- Atoomnummer. Een atoomnummer van protonen – en dus elektronen, aangezien ze gelijk zijn;
- Massagetal. Het aantal protonen plus het aantal neutronen;
- Overgangselement. Elementen in groepen drie tot twaalf van het periodiek systeem. Ook wel overgangsmetalen genoemd;
- Mol. De eenheid die wordt gebruikt om een bepaalde hoeveelheid van een stof te identificeren. Een mol van een stof bevat evenveel atomen als een mol van een andere stof;
- Reactiviteit. Hoe reactief een stof is ten opzichte van een andere. Als je stoffen in volgorde van relatieve reactiviteit zet, krijg je een reactiviteitsreeks;
- Naast een reactie moet je waarschijnlijk een natuurkundige vergelijking Hierin staat, in schriftelijke vorm, om welke reactanten het gaat en welke producten worden geproduceerd.
Je moet ook een andere schaal kennen, de pH-schaal. Dit wordt gebruikt om te beschrijven hoe zuur of alkalisch een stof is. Het varieert van 0 tot 14, waarbij de meest zure het laagste aantal heeft en de meeste alkalische het hoogste. Neutrale stoffen zijn pH7.
Een Woord Over de Belangrijkste Scheikunde Apparatuur
Leer alles over scheikunde door middel van scheikundelessen. Onze leraren op Superprof helpen je graag!
Elke inleiding tot het vocabulaire van scheikunde zou ontbreken zonder een vermelding van de belangrijkste apparatuur die een wetenschapper in zijn laboratoria zou kunnen gebruiken. Scheikunde is niet alleen theoretisch en analytisch, maar empirisch en dus ook praktisch!
- Bunsenbrander. Het gebruik hiervan zal een van de hoogtepunten zijn van je scheikunde-ervaring op de middelbare school. Door deze aan te sluiten op een gaskraan, krijg je warmte en een vlam voor je scheikunde-experimenten;
- Statief en gaas. Boven een bunsenbrander kan een standaard worden geplaatst die bekers kan bevatten om te worden gevuld met chemische elementen en oplossingen;
- Reageerbuis. Het iconische hulpmiddel van de chemische wetenschap, dit is een slanke buis waarin je experimenten op je oplossingen bewaart en uitvoert. Een kookbuis is een grotere variëteit aan reageerbuisjes, waarin – je raadt het al! - je kunt dingen koken;
- Buretten zijn als reageerbuisjes, maar hebben afmetingen en zijn vastgeklemd - zodat je kleine beetjes oplossing kunt druppelen. Ze worden voornamelijk gebruikt voor titraties;
- Dit wordt niet alleen gebruikt in de scheikunde, maar ook in de biologie en de medicinale wetenschap. Een klein knijp plastic buisje om vloeistoffen te transporteren.
Onthoud dat scheikunde ons elke dag beïnvloedt. Waarom lees je niet wat leven veranderende ontdekkingen op het gebied van scheikunde terwijl je hier bent?
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
