Het was de meest intense ervaring die ik ooit heb gehad. Ik hoop dat ik dit nooit vergeet.
William Shatner na zijn ruimtevlucht
Tegenwoordig kun je nauwelijks nog YouTube openen, het nieuws volgen of de financiële pagina’s lezen zonder iets tegen te komen over ruimtevaart. De rivaliteit tussen SpaceX en Blue Origin zorgt voor sensatie, zelfs terwijl we hun raket mislukkingen (en misvormingen) bespotten. Maar wat betekent al die raket afgunst eigenlijk?
In de vorige eeuw had de ruimterace geopolitieke implicaties. Vooruitgang in de fysica en computertechnologie opende nieuwe horizonten voor ontdekking en onderzoek. Voor wie zijn kennis van de wetenschappelijke principes achter die vooruitgang wil verdiepen, kan een gespecialiseerde wiskunde- en natuurkundedocent van onschatbare waarde zijn. En het bood nieuwe kansen voor internationale samenwerking. Daarentegen lijken de huidige ruimte-initiatieven minder gericht op wetenschappelijke ontdekking en meer op het veroveren van een nieuwe, lucratieve markt.
Waarom krijgt ruimtevaart zoveel aandacht? Waarom pompen investeerders miljarden in ondernemingen die, eerlijk gezegd, schadelijk zijn voor ons toch al kwetsbare milieu? En hoe kan iemand het zich veroorloven duizenden euro’s uit te geven voor een paar minuten suborbitale vlucht, terwijl zoveel mensen geen voedsel of onderdak hebben? Om deze vragen te beantwoorden, moeten we kijken naar:
- De oorsprong van de ruimtevaart
- De huidige stand van zaken
- Wat de toekomst van ruimtevaart zou kunnen brengen
Een commerciele ruimtevlucht biedt rijke avonturiers de kans om de aarde vanuit de ruimte te bekijken. We moeten de beloften en tekortkomingen van ruimtevaart in context plaatsen met wat er elders in de wereld gebeurt. Het leven op aarde kent meerdere crises en bedreigingen. Voor sommigen is dit hét moment om zich aan extreem reizen te wagen. Anderen willen begrijpen hoe dat een goed idee kan zijn.
Commerciele Ruimtevluchten: Hoe Werken Ze en Wie Kan Mee?
Space tourism ruimtetoerisme maakt het mogelijk voor burgers om de dampkring te verlaten — tegen een stevig prijskaartje. Tot 1957 was de baan om de aarde vrij van door mensen gemaakte objecten. Op 4 oktober van dat jaar lanceerde de Sovjet-Unie de eerste satelliet. Het drie weken durende bestaan van Spoetnik I opende nieuwe wetenschappelijke mogelijkheden. De Verenigde Staten belandden in wat de geschiedenisboeken nu de Spoetnikcrisis noemen.
Deze crisis luidde een koortsachtig tijdperk in van onderzoek, ontwikkeling, onderwijs en investeringen. De Amerikaanse overheid financierde uiteindelijk wat NASA zou worden, het nationale lucht- en ruimtevaartagentschap. Al snel gingen de slimste koppen aan de slag met het ontwerpen van raketten en het plannen van satellietlanceringen.
Het leek alsof de Russen altijd een stap voor waren. Hun raket Luna II was in 1959 het eerste door mensen gemaakte object dat de maan bereikte. Sovjetpiloot Joeri Gagarin werd in 1961 de eerste kosmonaut toen hij een baan rond de aarde aflegde.
De successen van de Sovjet-Unie lieten de VS wankelen. Van de eerste 18 raketproeven van de VS waren er slechts drie volledig succesvol. Uiteindelijk besloot president Kennedy dat alleen een maanlanding voldoende zou zijn om Amerikaanse dominantie in de ruimte te bewijzen. In 1969 zette een mens voor het eerst voet op de maan.
De eerste commerciële ruimtetoerist betaalde 20 miljoen dollar voor zijn vlucht.
Daarna ging de ruimterace in de laagste versnelling en verdween ruimteverkenning vrijwel van het toneel. De Sovjets lanceerden twee ruimtestations: Saljoet (1971) en Mir (1986). De VS startten een spaceshuttleprogramma om satellieten en de Hubble-telescoop te lanceren. Dat programma werd in juli 2011 beëindigd na een reeks rampen en oplopende kosten.
Het internationale ruimtestation (ISS), dat in 1998 werd gelanceerd, bouwde voort op Mir. Verschillende regeringen werkten samen aan dit project. Sinds de pensionering van de Amerikaanse shuttles moeten Russische ruimtevoertuigen astronauten en wetenschappers naar en van het ISS vervoeren.
Dat leek het einde van de ruimtevaart. Totdat de Amerikaanse ondernemer Dennis Tito naar verluidt 20 miljoen dollar betaalde om bijna acht dagen aan boord van het ISS door te brengen. NASA weigerde Tito op te leiden omdat het ruimtevaart als toerisme een ongeschikte besteding van middelen vond. Rusland sprong opnieuw in het gat en verzorgde in 2001 de eerste ruimtevlucht van een toerist aan boord van de Sojoez TM-32.
De reis van Dennis Tito brak de dam. Tegen 2009 hadden negen (fitte en welgestelde) toeristen een tijd in de ruimte doorgebracht dankzij Space Adventures, Inc. Dit Amerikaanse ruimtevaarttoerismebedrijf begon in 1998 met het regelen van passagiersvluchten op Amerikaanse shuttles. Toen NASA die uit de roulatie haalde, sloot het agentschap een contract met de Russische ruimtevaartorganisatie. Dat contract garandeert het voortbestaan van Space Adventures.
Commerciële Ruimtevaart: Bedrijven Die De Toekomst Vormgeven
Ruimte toerisme biedt een unieke ervaring voor wie genoeg geld heeft én het avontuur aandurft. Het aanbod van Space Adventures is afhankelijk van toegang tot systemen en diensten die speciaal voor ruimtevaart zijn ontworpen. Het bedrijf bezit geen eigen apparatuur en heeft geen toegang tot de technologie. Daarentegen hebben Blue Origin, SpaceX en Virgin Galactic enorme sommen geld geïnvesteerd in hun ruimtetoerismeactiviteiten.
Ruimtetoerisme was ooit sciencefiction, maar bedrijven als Blue Origin en Virgin Galactic maken het nu realiteit. Virgin Galactic werd opgericht in 2004. Alle operaties vinden plaats in New Mexico, maar het hoofdkantoor is gevestigd in Californië. Sir Richard Branson is de oprichter, maar niet de grootste aandeelhouder. Hij plande de eerste vlucht in 2010, maar werd geconfronteerd met vele tegenslagen, waaronder de crash van de VSS Enterprise in 2014. Dit bedrijf richt zich uitsluitend op ruimtetoerisme.
Blue Origin werd opgericht in september 2000, zogenaamd om het stokje over te nemen van NASA. Deze LLC (Limited Liability Company) produceert ruimtevaartuigen, raketten en zware draagraketten. De klanten zijn vooral andere commerciële ruimtevaartbedrijven. Blue Origin is tevens defensie-aannemer voor de VS.
New Shepard is Blue Origins herbruikbare lanceervoertuig, ontworpen voor ruimtetoerisme. De bemanningscapsule biedt plaats aan zes passagiers en kan een flinke lading vervoeren. Doordat New Shepard herbruikbaar is, worden de kosten gedrukt en wordt ruimtevaart toegankelijker.
Elon Musk richtte SpaceX op in 2002, in een tijd waarin hij niets fout leek te kunnen doen. Zijn visie was om Mars te terraformen, beginnend met een gigantische kas op de planeet. Hij zocht samenwerking met Rusland, maar politieke spanningen tussen dat land en de VS maakten daar een einde aan. Hij besloot vervolgens zijn eigen raketlanceerbedrijf op te richten.
SpaceX bouwt ruimtevaartuigen en lanceert satellieten, en levert ook satellietcommunicatiediensten. Ruimtetoerisme is bij SpaceX bijna een bijzaak. Starship, het toestel bedoeld voor ruimtetoerisme, bevindt zich nog in de testfase. Een onbemande prototype ontplofte vier minuten na lancering in april 2023, wat aangeeft dat SpaceX nog een lange weg te gaan heeft voordat ze tickets kunnen verkopen.
De voortdurende en zeer publieke ruzie tussen Musk en Bezos benadrukt de problemen met de concurrentie in de huidige ruimterace. Afgezien van het getreiter, probeert ieder van hen een monopolie te verwerven op schaarse middelen om zo hun onderneming te blijven draaien. Daarbij worden miljoenen uitgegeven om Amerikaanse politici gunstig te stemmen in de hoop het volgende grote contract binnen te halen.
Ruimte Toerisme: Een Nieuwe Industrie in Opkomst
Commerciële ruimtevaart wordt gedomineerd door pioniers als SpaceX, Blue Origin en Virgin Galactic. Nog geen honderd jaar geleden was bemande ruimtevaart ondenkbaar, laat staan de aarde omcirkelen voor plezier. We mogen ons gelukkig prijzen dat we in een tijd leven waarin technologie zelfs het idee van ruimtevaart mogelijk maakt. Geen wonder dat acteur William Shatner in tranen uitbarstte na zijn vlucht met Blue Origin in oktober 2021.
Het was niet de bijna elf minuten durende vlucht die hem emotioneerde. Het was het neerzien op onze aarde, zo fragiel en voortdurend aangevallen. Een aanval die wij mensen op duizend manieren zelf veroorzaken. Zijn aangrijpende reactie beantwoordt de vraag: “Waarom is ruimtevaart belangrijk?”
Commerciele ruimtevaart richt zich op toerisme, onderzoek én satellietdiensten buiten overheidsprogramma’s om. Het vertrouwen in de wetenschap staat ook onder druk. Voor wie die wetenschappelijke principes verder wil verkennen, kan een docent in wiskunde en natuurkunde waardevolle inzichten bieden. We laten de complottheorieën over de pandemie en 5G even voor wat ze zijn, al doen ze wel mee in het bredere debat. Mensen die geloven dat de aarde plat is, zijn hier relevanter. Stel je voor dat zij hun overtuigingen herzien als ze onze Grote Blauwe Bol met eigen ogen zien.
In het vorige segment las je dat Blue Origin het stokje van NASA overnam. NASA is nog steeds een Amerikaans overheidsagentschap dat zich richt op onderzoek. Maar ook NASA ontkwam niet aan de golven van privatisering; het moest ruimteverkenning deels overlaten aan de particuliere sector. Zonder deze bedrijven zou de VS afhankelijk zijn van ruimteprogramma’s van andere landen.
Veel landen hebben ruimtevaartprogramma’s, maar alleen het Chinese overheidsprogramma kan zich meten met of overtreft de mogelijkheden van de Amerikaanse private sector. In 2011 stelde het Amerikaanse Congres echter een wet in die elke samenwerking met Chinese ruimtevaartprogramma’s verbiedt. Daarmee blijven er voor de VS twee opties over: private ruimtevaartbedrijven en samenwerking met Rusland.
En hoe zit het met het Britse ruimtevaartprogramma? De UK Space Gateway in Harwell volgt het Amerikaanse voorbeeld. Daar bevinden zich investeerders en bedrijven met commerciële belangen in de ruimte. Het Britse ruimtevaartprogramma is een industrie, geen door de overheid gefinancierd wetenschappelijk project. Het is een uitvoerend agentschap met beperkte publieke financiering.
De Amerikaanse actrice Tallulah Bankhead zei ooit: “Ik heb een man gehad en een vrouw, en er moet iets beters zijn.” Die quote vat het gevoel van verveling samen dat steeds meer mensen in ontwikkelde samenlevingen ervaren. Verveling komt voort uit een gebrek aan activiteit en opwinding. We beschikken over gemakken en voorzieningen die mensen zestig jaar geleden niet konden bevatten.
Commerciele ruimtevluchten duren meestal enkele minuten in gewichtloosheid voordat ze terugkeren naar aarde. In de vroege dagen van de ruimterace raakte de mensheid betoverd door ontdekking. Miljoenen keken naar de maanlanding op zwart-wittelevisies – op zich al een technologisch hoogstandje. Vandaag de dag, met slimme apparaten in iedere hand, geloven we dat er geen opwinding van die omvang meer te vinden is. Geen wonder dat sommigen dan maar beweren dat de aarde plat is.
Concurrentie op het gebied van ontdekking en innovatie is goed, zolang het niet uitsluitend dient om winsten van bedrijven te vergroten. Zeker niet als dat ten koste gaat van de rest van de wereld. Het is prima als bedrijven verdienen aan ruimtetoerisme, zolang ze ook publieke wetenschappelijke ontdekkingen blijven financieren. Maar er moeten grenzen zijn aan hoeveel winst en hoeveel schade private ruimtevaartbedrijven mogen veroorzaken.
Wat zou jij het liefst doen als commerciële ruimtevluchten betaalbaar worden?
Vond je dit artikel leuk? Laat een beoordeling achter!
Laden...
